Social and Emotional Learning Toolkit
ชุดเครื่องมือการจัดการเรียนรู้ทางอารมณ์และสังคม
สำหรับนักเรียนระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา
ชุดเครื่องมือ SEL Toolkit มีอะไรบ้าง ?
แผนการสอน
แผนการจัดการเรียนรู้
ในห้องเรียนที่สอดคล้อง กับมาตรฐานและตัวชี้วัดหลักสูตรแกนกลางฯ และ เสริมประเด็น สาระการเรียนรู้สำคัญที่สอดคล้องกับพัฒนาการเรียนรู้ด้านสุขภาพจิตของช่วงวัยมัธยม
สื่อการจัดการเรียนรู้
สไลด์ประกอบการสอน ใบงาน ใบความรู้ เกมส์ และกิจกรรมการเรียนรู้แบบ Active Learning ที่ออกแบบและพัฒนาเนื้อหาและกระบวนการทางจิตวิทยาให้เหมาะสมกับการจัดการเรียนรู้ในห้องเรียน
Mood Tracker
แอปพลิเคชั่น Mood Mood บันทึกอารมณ์ประจำวัน สาเหตุ และวิธีการจัดการอารมณ์ พร้อมระบบดูแลห้องเรียนสำหรับคุณครู
ทักษะอารมณ์และสังคม
มิติสำคัญในการพัฒนาการเรียนรู้อย่างสมดุล
ทักษะ SEL: รากฐานความสำเร็จที่มากกว่าวิชาการ
การพัฒนาทักษะทางสังคมและอารมณ์ (SEL) เป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยให้เด็กๆ สามารถเผชิญความท้าทายในชีวิตได้อย่างมั่นใจและมีสติ ความสามารถในการเข้าใจตนเองและจัดการอารมณ์อย่างมีประสิทธิภาพช่วยให้พวกเขาสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นและตัดสินใจอย่างรับผิดชอบ การพัฒนาทักษะ SEL ยังส่งเสริมการคิดในแง่บวก ความยืดหยุ่นทางอารมณ์ และความสามารถในการกำหนดเป้าหมายและจัดการความเครียดได้อย่างมีสติ ซึ่งส่งผลดีต่อผลการเรียนและสุขภาพจิตของเด็กในระยะยาว
ในปัจจุบัน เด็กๆ ต้องเผชิญกับความท้าทายด้านสุขภาพจิตมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นความเครียดจากการเรียน แรงกดดันทางสังคม หรือปัญหาส่วนตัว ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการเรียนรู้และพัฒนาการโดยรวม การพัฒนาทักษะ SEL ช่วยให้เด็กๆ เข้าใจและควบคุมอารมณ์ของตนเองได้ดียิ่งขึ้น ทำให้พวกเขาสามารถรับมือกับความเครียดและปัญหาทางจิตใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังช่วยเสริมสร้างทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่นและการตัดสินใจอย่างรอบคอบ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญต่อการพัฒนาในทุกมิติของชีวิต
ห้องเรียนแห่งอนาคต: เมื่อครูนำ SEL มาปฏิวัติการศึกษา
การจัดการเรียนการสอน SEL ในห้องเรียนไม่เพียงช่วยพัฒนาทักษะทางสังคมและอารมณ์ของนักเรียนเท่านั้น แต่ยังช่วยสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่เต็มไปด้วยความเคารพและความร่วมมือ เมื่อเด็กๆ มีทักษะในการจัดการอารมณ์และสามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดีขึ้น พวกเขาจะสามารถเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของตนเองได้อย่างเต็มที่ ครูที่นำ SEL มาใช้ในการสอนจะช่วยเตรียมความพร้อมให้นักเรียนในการรับมือกับความท้าทายทั้งในชีวิตและการเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงส่งเสริมให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ที่สมดุลทั้งด้านจิตใจและอารมณ์
แม้ว่า SEL จะมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาด้านสังคมและอารมณ์ แต่หลักสูตรการศึกษาในปัจจุบันยังไม่ได้บูรณาการเรื่องนี้อย่างเพียงพอ ส่งผลให้เด็กๆ ขาดทักษะในการจัดการอารมณ์และการเผชิญความท้าทายในชีวิต อย่างไรก็ตาม หลักสูตรที่มุ่งเน้น SEL ได้รับการพิสูจน์แล้วว่านอกจากจะช่วยยกระดับผลการเรียนรู้แล้ว ยังช่วยลดพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การใช้สารเสพติด ความรุนแรงในโรงเรียน และปัญหาสุขภาพจิต นอกจากนี้ ยังช่วยให้เด็กๆ สามารถกำหนดเป้าหมายและวางแผนชีวิตได้อย่างชัดเจน ในหลายประเทศทั่วโลก SEL ได้รับการยอมรับว่าเป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาทักษะเหล่านี้ และได้แสดงให้เห็นถึงผลลัพธ์ที่ดีต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้เรียน
สุขศึกษา : บทบาทของ SEL ในการเสริมสร้างสุขภาวะที่สมดุล
การสอน SEL ในห้องเรียนสุขศึกษาช่วยเสริมสร้างทักษะสำคัญในการดูแลสุขภาพจิตและอารมณ์ของนักเรียน แม้ว่าหลักสูตรปัจจุบันยังไม่ครอบคลุมเนื้อหาเกี่ยวกับ SEL อย่างเต็มรูปแบบ แต่การผสมผสานทักษะ SEL เข้ากับการเรียนการสอนสุขศึกษาจะช่วยเติมเต็มช่องว่างในการดูแลสุขภาพจิต การฝึกฝนทักษะการจัดการอารมณ์ การสร้างสัมพันธภาพที่ดี และการตัดสินใจอย่างมีความรับผิดชอบในชีวิตประจำวัน จะช่วยให้นักเรียนพัฒนาความสามารถในการจัดการกับปัญหาที่เกิดจากความเครียดหรือพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ซึ่งเป็นปัญหาที่กำลังทวีความรุนแรงในกลุ่มวัยรุ่นปัจจุบัน การผนวก SEL เข้ากับวิชาสุขศึกษาจึงไม่เพียงตอบโจทย์ด้านการพัฒนาสุขภาพจิต แต่ยังเตรียมความพร้อมให้นักเรียนเผชิญความท้าทายในชีวิตอย่างสมดุลทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และอารมณ์
5 ทักษะด้านอารมณ์และสังคม
รู้จักและเข้าใจตนเอง
Self Awareness
การตระหนักรู้ถึงอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรมของตนเอง รวมถึงการเข้าใจว่าปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อการตัดสินใจและปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นอย่างไร การรับรู้ถึงจุดแข็งและจุดอ่อน ตลอดจนความสามารถในการสร้างความมั่นใจและคุณค่าในตัวเอง
จัดการตนเอง
Self Management
การจัดการตนเองเป็นทักษะในการควบคุมอารมณ์ แรงกระตุ้น และพฤติกรรมของตนเองให้สอดคล้องกับสถานการณ์ และเป้าหมายที่ตั้งไว้ รวมถึงการจัดการความเครียด วางแผน จัดการตนเองอย่างมีประสิทธิภาพ
รู้จักและเข้าใจผู้อื่น
Social Awareness
ความสามารถในการมองสถานการณ์จากมุมมองของผู้อื่น ตระหนักถึงอารมณ์ และความต้องการของผู้คนรอบตัว รวมถึงการเข้าใจบริบททางสังคม มีความเห็นอกเห็นใจ เข้าใจและรับรู้ถึงอิทธิพลของปัจจัยทางสังคมที่มีต่อพฤติกรรมของบุคคล
ทักษะด้านความสัมพันธ์
Relationship Skills
ความสามารถในการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ แสดงความเห็นอกเห็นใจ ร่วมมือกับผู้อื่น และรับมือกับความขัดแย้งอย่างสร้างสรรค์ รวมถึงการสร้างความไว้วางใจ การทำงานเป็นทีม การแนะนำและรับฟัง และการจัดการอารมณ์ในการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
ตัดสินใจอย่างรับผิดชอบ
Responsible Decision Making
การใช้ข้อมูล วิเคราะห์ทางเลือก และเลือกแนวทางที่เหมาะสมโดยพิจารณาทั้งผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่น การแก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล การประเมินความเสี่ยง การตัดสินใจโดยคำนึงถึงผลลัพธ์ในระยะยาว
SEL Toolkit เครื่องมือที่ครูเลือกใช้เพื่อเสริมทักษะชีวิตให้เด็ก ๆ
“เนื้อหาและกระบวนการรูปแบบน่าสนใจ เป็น activity-based ซึ่งเด็ก ๆ จะชอบอยู่แล้ว …สิ่งที่น่าสนใจคือการใช้แอป MooD MooD ช่วยให้ครูสามารถติดตามอารมณ์เด็กได้ เป็นข้อมูลในการเฝ้าสังเกตติดตาม ทำให้เราติดตามดูแลได้อย่างเข้าใจเด็ก ๆ มากขึ้น”
“ปกติจะเน้นการสอนแบบ content-based และชวนเด็ก ๆ แลกเปลี่ยน ถาม-ตอบ ไม่ค่อยได้ใช้กิจกรรมเท่าไหร่ เพราะต้องใช้เวลาเตรียมเยอะ พอมี SEL Toolkit ออกแบบมาให้ ทำให้ได้ลองสอนแบบใหม่ ตอบโจทย์เรื่อง active learning”
“บรรยากาศการเรียนรู้ในห้องเรียนดีขึ้น จากปกติเด็กไม่ค่อยแสดงออก ไม่ค่อยพูด ตอบโต้ พอเอาเรื่อง SEL มาสอน เด็ก ๆ ดูมีส่วนร่วมกับกิจกรรมมากขึ้น จากเด็กที่ไม่ค่อยสนใจ ก็เริ่มมีส่วนร่วม พูดจาแลกเปลี่ยนในกระบวนการ เราก็ยังแปลกใจ …”
“รู้สึกว่าประสบการณ์ในห้องเรียนดีขึ้น สไลด์ ใบงานละเอียด มีคำถาม guideline ทำให้เด็กพัฒนาการคิด เด็กเข้าใจได้ง่าย เห็นภาพ เพราะมีข้อมูลที่ไกด์เค้าระหว่างกระบวนการ … ”
“ ชุดเครื่องมืออันนี้เป็น active learning จริง ๆ สนุก ทำให้เด็ก ๆ สนใจและอยากเรียนมากขึ้น … กระบวนการเน้นการพูดคุยกับเด็กชวนให้เค้าสะท้อนคิด ก็ทำให้รู้ว่านักเรียนเข้าใจสิ่งเหล่านี้จริงไหม และทำให้ครูรู้จักเด็กมากขึ้นด้วย”
“กิจกรรม SEL ทำให้ช่องว่างระหว่างครูกับเด็กใกล้กันมากขึ้น เหมือนเราได้สนิทกับเค้ามากขึ้น ได้พูดคุยแลกเปลี่ยนกับเด็ก ๆ สังเกตเห็นได้ว่าเด็ก ๆ เปิดใจอยากคุย อยากแชร์ อยากเล่าให้เราฟังมากขึ้น”
“รู้สึกว่าทัศนคติของเด็ก ๆ เปลี่ยนไป ดูเห็นใจเพื่อนมากขึ้น พยายามเข้าใจเพื่อนมากขึ้น มองเห็นด้านดี ๆ ของเพื่อนมากขึ้น หลังทำกิจกรรม empathy box”
“SEL Toolkit เป็นเครื่องมือที่ดี ใช้บูรณาการกับวิชาอื่น ๆ ได้ เนื้อหาและกระบวนการทำให้เด็ก ๆ ได้เห็นตัวเองในหลาย ๆ ด้าน ครูมองว่าเรื่องที่เด็กยังขาดการเรียนรู้มากที่สุดคือการเรียนรู้เกี่ยวกับตัวเอง”
“เด็ก ๆ จะชอบมากเวลาบอกมีกิจกรรมให้ทำ สำหรับ SEL Toolkit เนื้อหา กิจกรรม และ รูปแบบใบงาน เป็นสิ่งใหม่สำหรับครู ทำให้ครูได้รับประสบการณ์ใหม่ ๆ ได้เรียนรู้เนื้อหาใหม่ ๆ ไปพร้อมกับนักเรียนด้วย…”
SEL Toolkit จากมุมมองของผู้เชี่ยวชาญ
“การจัดการอารมณ์และความสัมพันธ์ไม่ใช่เรื่องง่ายแม้ในผู้ใหญ่ทั่วไป แต่หลายครั้งเราคาดหวังว่าวัยรุ่นจะพัฒนาความพร้อมทั้งสองด้านี้ด้วยตัวเอง SEL Toolkit จึงมีประโยชน์อย่างยิ่งในการตอบโจทย์ที่สำคัญนี้ และช่วยให้วัยรุ่นได้เรียนรู้ตั้งแต่ต้นมือ ถึงแนวทางในการดูแลอารมณ์และความสัมพันธ์ของตนเองในรูปแบบที่เข้าถึงง่ายและน่าสนใจ”
“ในปัจจุบันวัยรุ่นมีปัญหาทางอารมณ์และพฤติกรรม ไม่ว่าจะเป็นภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล หรือปัญหาการควบคุมอารมณ์มากขึ้น ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการขาดการเรียนรู้ทางสังคมและอารมณ์ (Social and Emotional Learning) ครอบครัวและสถาบันการศึกษาจำเป็นต้องบเพาะบ่มการเรียนรู้ดังกล่าว เพื่อให้เป็นทักษะติดตัวไปตลอดชีวิตลูกหลานเรา”
“การเรียนรู้ด้านสังคมอารมณ์ (Social and Emotional Learning) เป็นการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างองค์ความรู้และความเข้าใจทักษะด้านสังคมและอารมณ์ที่มีความสำคัญสำหรับเด็ก ๆ เปรียบเสมือนของวิเศษในกระเป๋าโดเรมอน ที่เป็นเครื่องมือคอยช่วยเหลือให้เด็ก ๆ มีความสามารถในการตระหนักรู้ในตนเอง การกำกับตนเอง การตระหนักรู้ทางสังคม การจัดการความสัมพันธ์ และการตัดสินใจอย่างรับผิดชอบ เพื่อเป็นแนวทางในการเรียนรู้ที่จะจัดการอารมณ์ความรู้สึกตนเองเมื่อเผชิญกับปัญหาและอุปสรรคในชีวิต”
